یک- هنری چارلز مالدن

در اواسط قرن 18، فوتبال بازی ای کاملا متفاوت از امروز بود. علی رغم اینکه این ورزش در سرتاسر کره خاکی رایج و محبوب بود، ولی هیچ رویکرد خاصی نسبت به آن وجود نداشت. مثلا در انگلستان دو نوع فوتبال وجود داشت. یک نوع شیوه ای بود که در مدارس راگبی جریان داشت و بازیکنان، با در نظر گرفتن قوانین، از دست برای کنترل توپ استفاده می کردند. اما از سوی دیگر، گروهی وجود داشت که بر اساس قوانین موسوم به کمبریج، فوتبال می کرد که مالدن هم جزو آنها بود.

او پی برد که فوتبال نیازمند قوانین یک دست و استاندارد است و بر همین اساس نشستی را در کالج ترینیتی کمبریج برای تعیین اسکلت بازی این ورزش، ترتیب داد. تعداد زیادی از چهره های مشهور آن زمان برای جمع بندی و طراحی آموزه های فوتبال، که همان ها سبب لذت بسیاری از ما از فوتبال امروز شده است، گرد هم آمدند.

اگر چه این قوانین، استانداردهایی همچون ضربات آزاد را تعریف نکردند، ولی ویژگی هایی چون سایز دروازه ها، قانون آفساید و ضربات دروازه را چارچوب بندی و اعلام کردند. به نظر، همه مان یک تشکر به مالدن بدهکاریم.

دو- یان مارک بوسمن

یان مارک بوسمن هیچ گاه در حد و اندازه یک ستاره بزرگ مطرح نبود و همیشه از او به عنوان هافبکی متوسط که در اواسط دهه 80، تنها باشگاه عوض می کرد، یاد می شد. برخلاف بسیاری دیگر از بازیکنان RFC Liege بلژیک اما، اسم او هیچ گاه فراموش نخواهد شد. بوسمن مردی است که سبب تغییر روابط بین بازیکنان و باشگاه ها شد؛ او همان کسی است که باعث ایجاد قوانین نوین در قبال نقل و انتقالات و قراردادهای فوتبالی شد.

بوسمن که بدلیل نارضایتی از شرایط پرداخت دستمزد و میزان آن، نمی خواست با RFC Liege قرارداد جدیدی امضا کند، در لیست فروش قرار داده شد. تنها مساله مورد توجه این بود که باشگاه مبلغ هنگفتی برای او درخواست کرده بود؛ آنها مبلغی بیش از دو برابر قیمت ابتدایی بوسمن پیشنهاد داده بودند. در نتیجه این هافبک نه راه پس داشت و نه راه پیش! او نه می خواست در باشگاه بماند و نه می توانست آن را ترک کند!

او در نهایت شکایت خود را در 1995، به دادگاه عدالت اروپا ارائه داد. این شکایت شامل دادخواهی از باشگاه هایی بود که در انتهای مدت قرارداد بازیکنان هنوز هم می توانستند آنها را با مبالغ دلخواه به فروش برسانند؛ همچنین از باشگاه ها در مورد خرید و فروش بازیکنان خارجی و شیوه آن، شکایت شد.

بوسمن در هر دو پرونده پیروز شد و با وجود اینکه در همان ابتدا، همه چیز براساس خواسته های او پیش نرفت، ولی حق و حقوق قانونی فعلی بازیکنان در مورد انتقال به باشگاه های دیگر، تماما حاصل زحمت های این بازیکن بلژیکی است. هر چند خود بوسمن چندان هم نتوانست از قوانین جدید ذینفع شود، اما بازیکنانی چون فرناندو یورنته و فلورنت مالودا، در همین تابستان، بر اساس قانون بوسمن، به باشگاه های جدید پیوستند. بوسمن، که بعد ها در تجارت شکست خورد و در مقابل مشروبات الکلی هم زانو زد، می تواند به دلیل اقدام بزرگش، مثالی برای تمامی فوتبالیست های بی تجربه امروز باشد.

سه- گابریل هانات

در اواسط دهه 50، تیم Wolves که توسط کاپیتان به یادماندنی شان، بیلی رایت، رهبری می شد، موفق شد دو رقیب سرسخت خود یعنی Honved و اسپارتاک مسکو را در اروپا شکست دهد. بعد از آن بود که دیلی میل انگلیس، از آن باشگاه منتصب به سیاه پوستان، به عنوان "قهرمان جهان" یاد کرد!

بلافاصله بعد از این رخداد، خبرنگارانی چون گابریل هانات و جکوئس فه ران، که از انتصاب چنین عنوانی برای Wolves ناخشنود بودند، پیشنهاد ترتیب تورنمنتی را دادند که طی بازی های رو در رو، قهرمان قاره و نه لزوما جهان، تعیین شود. در نتیجه، آنها برگزاری "European Cup" یا جام باشگاه های اروپا را پایه گذاری کردند.

اکنون این رقابت ها که دیگر با نام لیگ قهرمانان انجام می شود، یک پدیده جهانی شده و به عنوان پرتماشاگرترین رقابت باشگاهی دنیا، دنبال می شود. بدون شک، هانات و فه ران فکر هم نمی کردند که پیشنهادشان روزی به چنین سطحی از شهرت و جذابیت برسد.

گفتنی است، هانات همچنین پایه گذار جایزه Ballon d’Or یا همان توپ طلای فیفا است که آخرین آن نصیب لیونل مسی شده است.

چهار- ژول ریمه

چرا فوتبال فرانسه مدیران بسیاری تولید کرده است؟

همان طور که ایده جام باشگاه های اروپای هانات در 1955، به واقعیت پیوست، هنری دلانوی هم ایده انجام جام ملت های اروپا را مطرح کرد؛ بازی های که در 1960 آغاز شد و به برنده رقابت ها جامی را اعطا می کرد که برگرفته از نام همان مرد فرانسوی، دلانوی، بود.

اما هیچ کس نمی تواند ادعا کند در مطرح کردن ایده، به اندازه ژول ریمه، که در نهایت توانست با استفاده از فوتبال مردم را گرد هم آورد، موفق بوده است. ایده او بیشتر از آنچه او می توانست در خواب ببیند، جلب توجه کرد.

از ژول ریمه به عنوان بنیان گذار جام جهانی یاد می شود که اکنون دیگر نشان گر عشق و علاقه جهانی به فوتبال و قدرت این ورزش است. او هم جامی را به اسم خودش، نام گذاری کرد که جدیدترین آن در استادیو دو ماراکانا، ریو دو ژانیرو و در تابستان آینده، به تیم قهرمان جهان اعطا خواهد شد.

پنج- کن استون

مردانی که واقعا سبب دگرگون شدن فوتبال شدند، کسانی هستند که ویژگی های ضروری و غیرقابل اجتناب را به آن افزوده اند. کن استون، داور سابق انگلیسی، فردی است که مبدع کارت های زرد و قرمز برای اخطار و اخراج بوده است. اکنون ممکن است بپرسید قبل از سیستم کارت های رنگی، خطاها و درگیری ها، چگونه مورد مجازات قرار می گرفته است؟ مساله این است که در حقیقت، مجازات آن چنانی وجود نداشته است.

آنتونیو راتین، کاپیتان سابق تیم ملی آرژانتین، در جریان یک بازی که کاملا هم درگیرانه و باجنگندگی بیش از حد آن را دنبال می کرد، تنها در انتهای بازی پی برد که از بازی اخراج شده است. به همین ترتیب، جک و بابی، برادارن چارلتون، که در جریان بازی مقابل آرژانتین در 1966، مورد اخطار قرار گرفته بودند، بدون توجه، تا انتها به راحتی به بازی ادامه دادند.

هر دوی این موقعیت ها ناشی از مشکلات زبانی و نبود سیستم یک پارچه جداگانه برای مجازات خطاهای در جریان بازی بود. استون تمام فکر و ذکر خود را مشغول این موضوع کرده بود و در نهایت به راه حل هم رسید. او زمانی که در غرب لندن در حال رانندگی بود و پشت چراغ راهنمایی ایستاده بود، معما را حل کرد. مسلما بعد از آن بازیکنانی چون راتین، هرگز نتوانستند از زیر بار مجازات حرکات خود فرار کنند.

شش- جیمی هیل

سرمربی و مفسر افسانه ای فوتبال انگلستان یکی از اشخاصی است که بخش های مختلف فوتبال را تحت تاثیر قرار داده است. او به عنوان بازیکن، سبب منسوخ شدن میزان سقف پرداختی هفتگی 20 پوندی به بازیکنان شده بود. این تصمیم که در دهه 60، نهایی شد، دقیقا مصادف با انتهای دوران بازیگری هیل شد.

او به عنوان مربی هم ساختار کاونتری سیتی را به کلی تغییر داد و می توان گفت آن را دوباره از نو ساخت؛ به شکلی که در طی تنها سه فصل آنها را از دسته سه به دسته برتر انگلستان آورد و اسطوره آن تیم شد.

ولی در کل می توان گفت بزرگترین ایده او به دنیای فوتبال در دهه 80 و زمانی مطرح شد که او به عنوان رییس کاونتری سیتی فعالیت می کرد. هیل در آن زمان پیشنهاد اختصاص 3 امتیاز برای هر برد هر تیم را به همکارانش ارائه داد. اگر چه در ابتدا مقاومت های بسیاری با این طرح صورت گرفت، ایده او در نهایت به موافقت رسید و تیم ها به ازای هر برد در لیگ، 3 امتیاز کسب کردند.

این طرح بازی ها را هجومی تر و جذاب تر کرد؛ دیگر تیم ها می خواستند به جای رضایت به تساوی، بازی ها را برنده شوند. این ایده در نهایت به سرتاسر جهان رسوخ کرد و از اواسط دهه 90، به عنوان یک استاندارد جهانی مورد استفاده قرار گرفت.